Menupauza - kiedy się zaczyna?

Wyróżniamy trzy etapy w okresie menopauzy:

• etap premenopauzalny,
• etap okołomenopauzalny,
• etap postmenopauzalny.

Objawy są związane ze spadkiem stężenia estrogenów i progesteronu, jednak nie wszystkie wystąpią u każdej kobiety. Są panie, które łagodnie przechodzą ten czas. Gdyby nie zaburzenia miesiączkowania, nie zauważyłyby, że wchodzą w okres menopauzy.

Czas, kiedy kobieta zaczyna zauważać pierwsze zaburzenia miesiączkowania to okres premenopauzalny. Coraz częściej też widzi objawy związane z wchodzeniem w okres klimakterium jak np. miesiączki stają się nieregularne, cykle raz się wydłużają raz skracają.

Podsumwując objawy zauważalne w czasie menopauzy to:

• uderzenia gorąca,
• wzrost wagi mimo braku zmiany diety,
• zaburzenia snu – z przewagą bezsenności,
• ogólne uczucie zmęczenia,
• wypadanie włosów,
• zmiany skórne,
• spadek libido,
• atrofia pochwy,
• nagłe intensywne pocenie się (w tym nocne poty),
• rozdrażnienie, wahania nastrojów,
• osteoporozę,
• wzrost cholesterolu LDL.

Objawy, które kobiety w okresie menopauzy zgłaszają najczęściej są następujące: występowanie uderzeń gorąca, zlewnych potów oraz wzrost wagi i spadek libido. Mogą one występować ok 5 lat przed i po menopauzie, a czas ich trwania i nasilenie jest różne.
U kobiet w okresie menopauzy występuje zmniejszone nawilżenie w pochwie co wiąże się z bolesnym współżyciem, a to skutkuje spadkiem libido – kobieta zaczyna unikać zbliżeń z partnerem.

Atrofia pochwy to dolegliwość, u której źródeł leży niedobór estrogenów, które odpowiadają między innymi za elastyczność i nawilżenie ścianek oraz odpowiednią ilość oraz skład flory bakteryjnej pochwy. Brak równowagi we florze bakteryjnej prowadzi do częstszych infekcji okolic intymnych, a to przyspiesza pojawienie się atrofii pochwy. Ten przewlekły i postępujący stan chorobowy kojarzy się z kobietami w okresie menopauzy. Atrofia pochwy dotyka około 50% kobiet po menopauzie.

Uderzenia gorąca i zlewne poty to kolejne objawy menopauzy, z którymi boryka się duża część kobiet. Szczególnie dokuczliwe bywają nocą, kiedy przychodząca nagle fala gorąca wybudza kobietę ze snu, a ta po takim incydencie długo nie może zasnąć. Takie powtarzające się sytuacje często prowadzą w konsekwencji do zaburzeń snu.

Czas kiedy występuje ostatnia miesiączka w życiu kobiety to okres okołomenopauzalny. Warto tę sytuację odnotować, gdyż po niej – kobieta nie powinna już miesiączkować.

Należy pilnie skonsultować się z lekarzem w sytuacji gdy, minął rok od ostatniego krwawienia, a nagle pojawia się krwista wydzielina z dróg rodnych. Taki stan jest podstawą do dodatkowych badań. Wszystko po to, żeby dokładnie sprawdzić, a tym samym mieć pewność, że nic niepokojącego nie dzieje się w obrębie macicy.

Objawy klimakterium mogą również występować w okresie postmenopauzalnym . Kobieta już nie miesiączkuje, ale uderzenia gorąca, rozdrażnienie czy zmęczenie mogą nadal nieco utrudniać jej życie. Wyżej wymienione symptomy mogą pojawiać się nawet 5 lat po ostatniej miesiączce.

Depresja coraz częciej dotyka kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Narażone są na nią w szczególności osoby, które wcześniej leczyły się farmakologicznie z powodu depresji. Jest to okres w życiu kobiety, kiedy następują też zmiany w życiu rodzinnym i zawodowym.

Stąd nie tylko zaburzenia hormonalne wpływają na spadek nastroju. Dodatkowo wzrost masy ciała, spadek libido, częste uczucie zmęczenia – to wszystko powoduje, że kobieta jest w gorszej kondycji psychicznej. Depresja w tym właśnie czasie mocno wpływa na jakość życia kobiety oraz jej funkcjonowanie.

Trzeba pamiętać, że leczenie depresji w okresie okołomenopauzalnym może wymagać nieco innego zestawu leków.

• Zapisz datę ostatniej miesiączki, po jej wystapieniu nie powinnaś już więcej krwawić z dróg rodnych. Jeśli po roku od ostatniej miesiączki wystąpi krwawienie należy skonsultować się z lekarzem.
• Rozważ konieczność konsultacji ze specjalistą – psychologiem, jeśli odczuwasz spadek nastroju, objawy depresji związane z okresem menopauzy.
• Ulgę mogą przynieść preparaty z fitoestorgenami, jeśli objawy menopauzy są mało nasilone.
• Hormonalna terapia zastępcza wskazana, po konsultacji z lekarzem, gdy objawy menopauzy są mocno nasilone, uniemożliwiające lub znacznie utrudniające normalne funkcjonowanie.
• Ruszaj się! Zorganizowane zajęcia jak joga, pilates, fitness czy jazda na rowerze, spacery, nordic-walking pomogą zachować dobry nastrój i prawidłową masę ciała. Pamiętaj! Wybór aktywności fizycznej zależy od Twoich możliwości fizycznych i nie może zagrażać Twojemu zdrowiu. Każde wątpliwości związane z wyborem formy aktywności skonsultuj się z lekarzem.
• Dbaj o prawidłową masę ciała. Twoja dieta powinna obfitować w warzywa, owoce, chudy nabiał i produkty pełnoziarniste.
• Nie rezygnuj z pracy zawodowej ani kontaktów towarzyskich.
• Szukaj wsparcia w grupach, fundacjach, stowarzyszeniach kobiet czy na forach internetowych, jeśli czujesz niepokój, lęk.

Zastosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), po konsultacji z lekarzem, stosowane jest przy bardzo nasilonych objawach występujących w menopauzie. Uzupełnianie niedoborów hormonów, głównie estrogenów, tak by utrzymywać je na stałym poziomie to hormonalna terapia zastępcza.

HTZ drogi podawania hormonów:

• dopochwowa (żele aplikowane na śluzówkę pochwy),
• domięśniowa (iniekcje),
• przezskórna (plastry),
• doustna (tabletki),
• podskórna (implanty).

Wybór drogi podawania HTZ powinien zostać dobrany indywidualnie na podstawie wywiadu z pacjentką oraz uwzględniać wszelkie przeciwwskazania ze strony pozostałych układów
w organizmie.

Wśród głównych przeciwwskazań zastosowania HTZ wymienia się:

• choroby nowotworowe
• mięśniaki macicy
• udar w wywiadzie
• zakrzepicę żył głębokich
• ostrą niewydolność wątroby
• chorobę niedokrwienną serca
• niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych

Hormonalna terapia zastępcza jest jedyną skuteczną formą niwelowania negatywnych skutków przekwitania. HTZ powinien być stosowany w przypadku średnio i mocno nasilonych objawów ogólnych, spadku libido, zmian atroficznych sromu i pochwy oraz zaburzeń snu. Wiadomo, że ta terapia nie jest obojętna dla organizmu, jednak aby podnieść komfort życia kobiecie, która ma bardzo częste i silne uderzeni gorąca czy znaczną atrofię pochwy, to warto rozważyć zastosowanie HTZ.

W Polsce mimo wszystko niewiele Pań decyduje się na HTZ. Główną przyczyną rezygnacji z terapii, jako konsekwencji zażywania hormonów, jest obawa przed wystąpieniem choroby nowotworowej.

Na dzień dzisiejszy prowadzone badania nie wykazują, aby hormonalna terapia zastępcza znacząco podnosiła ryzyko zachorowania na nowotwory.

Wykazuje się natomiast pozytywne działanie HTZ:

• ochrona przed osteoporozą,
• zmniejszone ryzyko występowania choroby wieńcowej,
• narządy płciowe nie ulegają atrofii – śluzówka prawidłowo nawilżona,
• korzystny wpływ na skórę,
• mniejsze ryzyko wystąpienia depresji.

W okresie menopauzy ważne, aby kobieta miała wsparcie w rodzinie, dzieciach, partnerze. To dzięki ich wsparciu będzie jej  łatwiej przejść trudne momenty oraz zaakceptować zmieniające się ciało. Często, jeśli objawy klimakterium nie są bardzo nasilone, pomoc bliskich pozwala uniknąć stosowania leków.